سد ایوشان

سد ایوشان

مقدمه:

به منظور استفاده حداکثر از جریان رودخانه هررود و تأمین آب مورد نیاز اراضی دشتهای ایوشان و چغلوندی  و سایر اهداف، سد مخزنی ایوشان بر روی رودخانه هرود در بخش زاغه شهرستان خرم‏آباد احداث شده است. این اراضی که در سواحل راست رودخانه هرود واقع گردیده حدود 4150 هکتار اراضی دیم فاقد هرگونه محدودیت توسعه را شامل می‏گردد. بعلاوه کمبود آب شبکه موجود چغلوندی نیز از طریق سد ایوشان تامین گردیده است. محل سد در نزدیکی روستای ایوشان گلستان قرار دارد. این ساختگاه با حدود7 کیلومتر جاده آسفالته دو بانده در محل تلمبه‏خانه رازان به محور اصلی خرم‏آباد- بروجرد  متصل می گردد.

با احداث سد مخزنی ایوشان و تأسیسات وابسته به آن بخشی از دبی پایه که بصورت جریان طبیعی و به هنگام در اراضی پائین‏دست قابل مصرف نبوده (در ماههای غیرنیاز) و به ویژه سیلابهای رودخانه هرود ذخیره می‏گردد.

محل و موقعیت پروژه :

سد مخزنی ایوشان در فاصله 5/1 کیلومتری بالادست روستای ایوشان گلستان و حدود 57 کیلومتری شهر خرم‏آباد در مختصات جغرافیایی 48 درجه و 49 دقیقه طول شرقی و 33 درجه و 28 دقیقه عرض شمالی، بر روی رودخانه هرود احداث شده است. مساحت حوضه آبریز رودخانه هرود تا محور سد مخزنی ایوشان 120 کیلومتر مربع است. دسترسی به ساحل راست ساختگاه، از طریق جاده شوسه روستای ایوشان گلستان واقع در پائین‏دست محور سد امکان‏پذیر است.

فاصله سد با فرودگاه در مرکز استان :  حدود 67 کیلومتر

فاصله با محور ریلی راه آهن دورود :  حدود 45 کیلومتر

فاصله با جاده سراسری تهران خوزستان :  حدود 7 کیلومتر (آسفالت دو بانده)

درجه حرارت :

 این سد در یکی از مناطق بسیار خوش آب و هوای استان قراردارد بطوریکه دمای متوسط سالانه دشت ایوشان 3/6 درجه سانتیگراد می‌باشد. مرداد ماه با دمای متوسط 8/17 درجه سانتیگراد و دیماه با دمای متوسط 4/5- درجه سانتیگراد بترتیب گرمترین و سردترین ماه در دشت ایوشان محسوب می‌شوند.

 مشخصات فنی طرح:

1- محل اجراء : شهرستان زاغه خرم آباد

2- نام رودخانه و حوضه آبریز : هررود-کرخه

3- نوع سد : خاکی سنگریزه ای با هسته رسی

4- ارتفاع سد ( متر) : 70

5- طول تاج (متر) : 741

6- حجم مخزن  (M.C.M) : 52

7- حجم تنظیم آب (M.CM) : 7/33

8- سطح شبکه (هکتار) : 4150

طرح امکان سنجی گردشگری سد ایوشان

سد ایوشان در منطقه ییلاقی و خوش آب و هوا در دامنه شمالی کوه ازگنه واقع شده که به لحاظ چشم انداز محیطی ویژگی منحصر به فردی دارد. اگر پیشینه تاریخی این منطقه را از زبان باستان‌شناسان بیان کنیم باید گفت قدمت این منطقه به هفت هزار سال پیش باز می گردد. بررسی های باستان شناسی صورت گرفته در حوضه آبگیر سد ایوشان در سال ۱۳۸۳ نشان می‌دهد که تپه‌های باستانی به نام کاوراوی در این محدوده وجود داشته که یافته های سفالین آن مربوط به دوران مس و سنگ از هزاره پنجم قبل از میلاد مسیح می باشد و نشان از حضور جوامع انسانی از ۷ هزار سال تا ۳ هزار سال پیش یعنی به صورت پیوسته و بلافصل دوران‌های مس سنگی عصر مفرغ و عصر آهن را در بر می گیرد . محوطه دیگر در این مجموعه که اکنون در کنار دریاچه سد قرار دارد سیل کیو نام دارد. این تپه با مواد فرهنگی به دست آمده از دوران اشکانیان و ساسانیان، قدمتی در حدود ۲۲۰۰ سال را به یدک می‌کشد و کاوش‌های باستانشناسی آن می‌تواند در جذب توریسم و رونق صنعت گردشگری مفید و موثر واقع شوند. علاوه بر این سه روستای ایوشان گلستان، بگ رضا و کیکمدر که در ساحل دریاچه قرار دارند به لحاظ حضور جوامع انسانی عشایری می‌تواند در بحث گردشگری فرهنگی، بوم گردی ( اکوتوریسم ) نقش بی بدیلی را ایفا نماید.  منشاء رودخانه کشکان در بالادست سد ایوشان یکی از جلوه های طبیعی و خدادادی منطقه است که در نقاط خاک مالگه، چشمه لیلی و گلم سوز با سراب های پرآب و همیشه جاری از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بالقوه این ناحیه به شمار می رود. افزون بر این، درختان خودروی در دو سوی رودخانه هرو (کشکان) سایه سار و چشم انداز زیبا و محیطی مفرح را به گردشگران هدیه می‌دهد.

قابلیت های پیشنهادی توسعه گردشگری در حاشیه این سد رامی توان به چند بخش تقسیم کرد :

1-  جاذبه های مبتنی بر استفاده از آب از قبیل : پارک آبی، ماهیگیری، راه اندازی رمپ قایق سواری، شنا، قایق سواری، اسکی روی آب، کایاک سواری در آب، جت اسکی، اسکی روی آب با چتر، پرواز با چتر با قایق موتوری  و انواع ورزش های آبی و در زمستان بعلت برف گیر بودن منطقه علاوه بر چشم اندازه زیبا میتوان به راحتی در زمینه ورزشهای زمستانی از قبیل پیست اسکی

2- جاذبه های مبتنی بر ورزش های محلی از قبیل : مجموعه ورزشی سرپوشیده و روباز ( والیبال و ... ) ، مجموعه باشگاه اسب سواری، مجموعه سالن ورزش های انفرادی ( کشتی و...) و پیست موتور سواری

3- جاذبه های مبتنی بر ارائه خدمات و تسهیلات گردشگری از قبیل : اشکال مختلف اقامتی یک روزه ( سیاه چادر و ...)، مجموعه های اقامتی ( مهمانسرا، کلبه های روستایی و ... )، مجموعه پذیرایی ( رستوران دریایی، رستوران سنتی و...)

4- جاذبه های مبتنی بر خرید از قبیل : مرکز خرید ، مجموعه عرضه صنایع دستی

5- جاذبه های مبتنی بر سرگرمی و تفریح : پینت بال،دهکده سحر آمیز، مجموعه پارک موضوعی آب، ماهیگیری با لنسر

6- جاذبه های مبتنی بر فعالیت های فرهنگی از قبیل : خرید صنایع دستی، بازدید از مزارع کشاورزی و باغات ، بازدید از کارگاههای هنری، گالری ها و هنرکده ها زندگی عشایری، غذاهای محلی، برگزاری جشنواره ها و فستیوالهای فرهنگی

7- جاذبه های مبتنی بر فعالیت های هوایی از قبیل :  بالن سواری، چتر بازی، پرواز در آسمان

8- جاذبه های مبتنی بر گشت و گذار از قبیل : پیاده روی در طبیعت، اسب سواری، موتور سواری، گردش ( کالسکه و ...) ، بازدید از مناطق باستانی و تاریخی منطقه و گردش در محیط سد و عکاسی

9- جاذبه های مبتنی بر فعالیت های اقتصادی از قبیل : پرورش انواع آبزیان در قفس بخصوص ماهی های سردآبی و  گرمابی ...