چکیده
در اثر تغییرات آب و هوایی رخدادهای ناگوار اقلیمی مانند خشکسالی در بسیاری از نقاط کرهی
زمین تشدید شده است. در این تØÙ‚یق، از شبکههای عصبی مصنوعی بهعنوان ابزاری توانمند در
مدل سازی ÙØ±Ø¢ÛŒÙ†Ø¯Ù‡Ø§ÛŒ غیرخطی Ùˆ نامعین، بهمنظور پیشبینی سیکل خشکسالی هیدرولوژیکی در 8
ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و هیدرومتری استان لرستان که دارای 04 سال آمار ماهانه هستند،
Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ شد. جهت این امر ابتدا با Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از آمار دبی ماهانه ایستگاههای هیدرومتری، شاخص
خشکسالی هیدرولوژیکی SDI Ù…ØØ§Ø³Ø¨Ù‡ شد. در این تØÙ‚یق جهت مدلسازی خشکسالی
هیدرولوژیکی، سیگنالهای اقلیمی بزرگ مقیاس بهعنوان ورودی مدل و شاخص خشکسالی SDI
بهعنوان خروجی مدل در نظر Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ شد. برای مدلسازی 04 درصد دادهها بهعنوان دادههای
مرØÙ„Ù‡ آموزش، 31 درصد بهعنوان دادههای آزمایش Ùˆ 31 درصد دادهها برای ØµØØªØ³Ù†Ø¬ÛŒ مدل
در نظر Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ شد. شبکههای مورد Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از نوع پس انتشار Ùˆ تابع ÙØ¹Ø§Ù„ سیگموئیدی با الگوریتم
پس انتشار خطا میباشند. نتایج این تØÙ‚یق نشان داد Ú©Ù‡ مدل شبکه عصبی مصنوعی با دقت خوبی
قادر به پیشبینی خشکسالی هیدرولوژیکی میباشد. مدل تهیه شده در ایستگاههای دره تخت و
ونایی به ترتیب با ضریب تبیین 88 و 00/8 درصد دارای بیشترین و کمترین ضریب تبیین بودند.
عالوه بر این تØÙ„یل ØØ³Ø§Ø³ÛŒØª مدلهای تهیه شده نشان داد Ú©Ù‡ سیگنال اقلیمی TSA بیشترین تأثیر
را در وقوع خشکسالی هیدرولوژیکی استان لرستان دارد. مقایسه نتایج مدل شبکهی عصبی و داده-
های مشاهداتی بر دقت و توانایی شبکهی عصبی در پیشبینی خشکسالی هیدرولوژیکی همه
ایستگاههای مورد مطالعه در استان لرستان داللت دارد
چکیده
براساس گزارش ھیئت بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC)،
گرمایش سیستم آب و ھوا امری بدیھی است، آنچنان کھ در
ØØ§Ù„ ØØ§Ø¶Ø± نیز از روی داده ھای مشاھداتی، Ø§ÙØ²Ø§ÛŒØ´ متوسط
دمای ھوا و اقیانوس ھا، وسعت میزان ذوب بر٠و یخ ھا و
ھمچنین بالا آمدن متوسط Ø³Ø·Ø Ø¢Ø¨ دریاھا کاملا مشھود Ù…ÛŒ
باشد.
بھ منظور ارزیابی تغییر اقلیم شھرستان ھای استان
لرستان Ùˆ Ù„ØØ§Ø¸ آن در برنامھ ریزی ھای بلندمدت Ùˆ
استراتژیک ØŒ مطالعھ تغییر اقلیم این شھرستانھا در اÙÙ‚
Û±Ù¤Û°Û° شامل سالھای Û²Û°Û±Û³ تا Û²Û°Ù¥Û° میلادی انجام Ú¯Ø±ÙØª. در
این مطالعھ از داده ھای دوره آماری ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۲
ایستگاه ھای سینوپتیک این شھرستان ھا و ھمچنین از
نتایج٤ مدل اقلیمی گردش عمومی جو (-HADCM - INCM-IPCM
NCCCSM )کھ ھر مدل با ۳ سناریو اجرا می شود یعنی در
مجموع از نتایج ۱۲ سناریوی اقلیمی بھره گیری شده است.
ÙØ±Ø§ÛŒÙ†Ø¯ ریزگردانی (Downscaling) در این پروژه با
Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از مدل آماری LARS-WG انجام شده است.بر
اساس نتایج این پروژه میزان بارش و دماھای دھھ ھای
آتی استان نسبت بھ دوره آماری موجود Ø±ÙˆÙ†Ø¯Ø§ÙØ²Ø§ÛŒØ´ÛŒ نشان
Ù…ÛŒ دھند.در نھایت روند خشکسالی ھای استان با Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡
از شاخص SPI نیز مشخص شده است.
توجه به اهمیت آب بعنوان یک کالای اقتصادی و اینکه در آینده جنگ بین ملل و یا تعامل آنها بـر سـر ایـن کـالای
اقتصادی خواهد بود از Ù…Ø¨Ø§ØØ« روز است. جهت برخورد صØÛŒØ با این مسـئله Ùˆ پاسـخگویی بـه مشـکلات آینـدگان Ùˆ
ادای دین ضرورت ØØ¯Ø§Ú©Ø«Ø± Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از این پتانسیل طبیعی Ùˆ ØÛŒØ§ØªÛŒ امری اجتناب ناپذیر است Ùˆ این نیز میسر نخواهد شد
مگر با اجرای طرØÙ‡Ø§ÛŒ توسعه منابع آب شامل تأمین، ذخیره Ùˆ انتقال آبهای سطØÛŒ به Ù…ØÙ„های مصرÙ.
(شانظری، 1384)
در ÙØ§ÛŒÙ„ موجود است
در ÙØ§ÛŒÙ„ موجود است
مقدمه
تشخیص نوع جریان در انتخاب روش Ù…ØØ§Ø³Ø¨Ù‡ تراز Ø³Ø·Ø Ø¢Ø¨ سیلاب Ùˆ سرعت جریان ضروری است، بنابراین در
ادامه ÙØµÙ„ ØØ§Ø¶Ø±ØŒ ابتدا مختصری در مورد انواع جریان Ø¨ØØ« خواهد شد Ùˆ سپس روش Ù…ØØ§Ø³Ø¨Ø§Øª هیدرولیکی هر
یک از انواع جریان ØªØ´Ø±ÛŒØ Ù…ÛŒÚ¯Ø±Ø¯Ø¯.
-1 مقدمه
پیشبینی در هیدرولوژی بهمعنی تخمین شرایط هیدرولوژیکی و هواشناسی در یک بازه زمانی خاص میباشد.
پیش بینی جریان رودخانه در منابع آب از اهمیت زیادی برخوردار است و میتواند در بهینهسازی مدیریت
آبخیز و مدیریت منابع آب، بسیار مؤثر باشد. روشهای پیشبینی مختل٠سعی در ارتباط بین متغیرهای مستقل
Ùˆ وابسته داشته است. رابطه بین متغیرهای چرخه هیدرولوژیک Ùˆ رواناب مسئله مهمی در هیدرولوژی سطØÛŒ
میباشد Ùˆ معمولا چالش اصلی برای هیدرولوژیستهاست. بدین Ù„ØØ§Ø¸ مهمترین عوامل مؤثر در میزان رواناب
در یک منطقه بارش، دما، رطوبت، ÙØ´Ø§Ø± Ùˆ جهت باد میباشد اما به علل کمبود اطلاعات ثبت شده Ùˆ نبود
دانش کاÙÛŒ در مورد ÙØ±Ø¢ÛŒÙ†Ø¯ Ùیزیکی تبدیل Ùˆ تأثیر این پارامترها به مقادیر جریان، مورد توجه ترین متغیر
هواشناسی در پیشبینیهای بلندمدت، مقادیر بارش و دمای هوا میباشد.